Hande Atılgan – Batı Nil Virüsü’nün, yalnızca İstanbul’da, çift basamaklı sayılarla hadiseye sebep olduğu argümanları ortaya atılırken, Sağlık Bakanlığı 22 Ağustos’ta yaptığı bilgilendirmede, 2024 başından beri sırf 6 olayın görüldüğünü duyurdu. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Sağlık Daire Başkanı Önder Yüksel Eryiğit, sivrisinek popülasyonu yüksek olduğu için İstanbul’daki riskli bölgeleri açıkladı: “Ümraniye, Beylikdüzü, Arnavutköy, Eyüpsultan, Başakşehir, Esenyurt, Avcılar, Küçükçekmece ve Büyükçekmece.” Batı Nil Virüsü’nde yükselen salgın kaygısını uzmanlara sorduk.
‘10 civarında hadise var’
İstanbul Tabip Odası Başkanı Osman Küçükosmanoğlu, “Batı Nil Virüsü’nde tüm Türkiye’de özellile İstanbul’da görülen hadiseler var. 10 civarında olay olduğu bilgimiz var. Salgın diye nitelenecek bir durum yok şu anda. Daha evvelki yıllarda olduğu üzere riskli bölgelerden, afrika üzere, seyahat edip gelenlerin daha dikkat etmesi gerekir. Şu an her enfeksiyon kadar radarımızda, gündemimizin en ön sırada olan bir husus değil” diye konuştu.
‘Mücadele zor’
Halk Sıhhati Uzmanları Derneği (HASUDER) Lideri Prof. Dr. Bülent Kılıç, da hadise izleminin gerçek yapılmadığını eleştirerek şöyle konuştu:
“Vakaların yüzde 20’si enfeksiyon bulguları veriyor, büyük ihtimalle enfekte olan nüfusun büyük kısmı atlanıyor. Sadece bulunan olayların etrafı bile taransa, her olayın etrafında 3-4 tane hafif semptomsuz kişi bulacağız. Tek yapılması gereken hastaların bulunması ve tedavisi de değil; sorunun sebebi olan sivrisinek kaynağının çözülmesi gerekiyor. Bakanlık kimi hastalıkların verisini açıklamaya korkuyor, bu beşerden beşere geçmediği için çok korkulması gerekmiyor ancak sivrisineklerle gayret güç. Her sivrisinek taşıyıcı olmasa da sulak alanlarda yaşayan riskli şahıslar sivrisinekleri uzak tutmak için ferdi önlemleri almalı.”
‘Poliklinik yoğunluğu arttı’
Aile Tabipleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) Başkanı Türkü Yağmur Nehir, kendilerine gribal semptomlarla başvuran kimi hastaları hastanelere yönlendirmeye başladıklarına dikkat çekerek, kuşkulu olayların birçoklarının yurtdışı seyahatleri yapanlar olduğunu kaydetti. Irmak, “Virüsle ilgili sorunumuz hala Kovid olaylarının ağır olması fakat bunların test-tanıya gitmiyor oluşu. Yapabildiğimiz taramalar yok. Ateşli, hafif ishalli olan, hafif öksürükle gelen hadiselerde artış var. Polikliniklerimizin yüzde 20’si bu türlü hastalardan oluşuyor. Yalnızca viral hastalık var diyebiliyoruz, ayırıcı teşhis yapamıyoruz” dedi.
Avrupa ve ABD’de de etkili
ABD ve Avrupa’da da batı nil virüsü olaylarında artış gözlemleniyor. Avrupa Hastalık Tedbire ve Denetim Merkezi (ECDC) temmuz ayı sonunda kıtadaki 8 ülkede 69 hadise görüldüğünü bildirdi. Yunanistan, İtalya ve İspanya’da ise virüs kaynaklı 8 mevt kayda geçti. ABD’de de 26 eyalette 100’den fazla hadise kayda geçti.
Ani başlayan semptomlara dikkat
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Dairesi Başkanlığı’nın verdiği bilgiye nazaran; batı nil virüsü insanlarda nörolojik hastalıklara ve ölümlere neden olabilen, insanlara sıklıkla enfekte sivrisineklerin sokması ile bulaşan viral bir hastalık olarak tanımlanıyor. Riskli devri haziran-ekim ayları olan hastalığın etkeni, kuşlardan sivrisineklere, oradan da insanlara bulaşan bir RNA virüsü. Sivrisinekler yoluyla insanlara bulaşan hastalık, beşerden beşere direkt ya da temasla geçemediği için bulaşın son noktası oluyor. Kuluçka mühleti 3-14 gün olan hastalık, “ani başlayan ateş, baş ağrısı, halsizlik, kas ağrıları, bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal, cilt döküntüsü, kas titremesi ve kasılmalar, uyku hali” belirtilerini veriyor.
Isırıktan sonra da korunmak mümkün
Sağlık Bakanlığı, 2022’de vektör sivrisineklerle taşınan Batı Nil Virüsü enfeksiyonu üzerine önlem için bir rehber hazırladı. Rehber, sivrisinek üreme alanı ve yurtdışı seyahatlerinden dönen bireylerin takibi için uzmanlara yönelik ikazlar içerdi. Öte yandan uzmanlar, alınacak ferdi tedbirlere dikkat çekiyor. Uzmanların yaptığı ihtarlar özetle şöyle:
■Sivrisineklerin faal olduğu saatlerde (güneş battıktan sonra) açık alanda fazla kalınmamalı, kalınması halinde kapalı giysiler giyilmeli;
■Konaklamak emeliyle kliması olan yahut sineklik olan kapalı yerlerde kalınmalı, yoksa cibinlik kullanılmalı;
■Yalnızca ruhsatlı sivrisinek kovucular kullanılmalı, bunlar da 2 aydan küçük çocuklardan uzak tutulmalı ve kovucular, güneş koruyucuların üzerine kullanılmalı;
■Ev yakınlarında bulunan lastik tekerleklerden, teneke kutulara, boş saksılardan, yalaklara sivrisinek oluşturma riski bulunan küçük su birikintileri kurutulmalı ya da sistemli su değişiklikleriyle bakılmalı,
■Vektörler, çocuklar ve bağışıklık sistemi bozukluğu çeken bireylerde önemli tepkiler doğurabileceği için sivrisinek ısırığından kaçınılmalı, bunun yapılamadığı durumda da ısırık alanı temizlenmeli, soğuk kompres uygulanmalı, kaşıntıyı azaltmak için karbonatlı su ve birtakım antihistaminik (alerjik tepkilerin tesirini azaltan) kremler kullanılmalı.